برای اینکه بتوانید از گلخانه خود به بهترین و نتیجه و بالاترین بهره‌وری دست پیدا کنید، باید در انتخاب سیستم آبیاری گلخانه‌ای مناسب بسیار دقت کنید. نه تنها با استفاده از بهترین روش‌های آبیاری گلخانه، می‌توانید محصول باکیفیت‌تری تولید کنید، بلکه می‌توانید هزینه‌ها، میزان مصرف آب و حتی رطوبت خاک را تحت کنترل داشته باشید.
با این حال، انتخاب بهترین روش کاملا بستگی به شرایط گلخانه شما دارد. برای مثال، نوع بستر، نوع محصول و شرایط آب و هوایی بسیار در تصمیم‌گیری شما تاثیرگذار هستند. در این مقاله از آندرسم البرز، درباره انواع روش‌های آبیاری گلخانه، مزایا و معایب آن‌ها و همچنین شرایط استفاده از آن‌ها اطلاعات جامعی برای شما آماده کرده‌ایم.
انواع روش‌های آبیاری گلخانه:
آبیاری قطره‌ای:
این روش بسیار موثر و پرکاربرد است. در این روش، آب به شکل قطره قطره مستقیما به ریشه گیاه می‌رسد. آبیاری قطره‌ای با توجه به مزیت‌های فراوانی که نسبت به روش‌های سنتی دارد، طی سال‌های گذشته، توجه زیادی به خود جلب کرده است.
مزایا:
- راندمان آبیاری بسیار بالا
- کمترین میزان استفاده از آب
- امکان تغذیه مستقیم گیاه
- قابل استفاده برای انواع مختلف محصول و خاک
معایب:
- قطره چکان‌ها دچار گرفتگی می‌شوند. (باید از فیلتراسیون آب جهت پیشگیری استفاده شود.)
- هزینه اولیه نصب تجهیزات تقریبا بالاست.
چه گیاهانی برای آبیاری قطره‌ای مناسب هستند؟
همانطور که در بخش مزایا هم اشاره کردیم، یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت این روش، قابل استفاده بودن آن برای تقریبا تمامی محصولات گلخانه‌ای است. به طور معمول، کشاورزان از این روش برای آبیاری گیاهان زینتی، سبزیجات، میوه‌ها و گیاهان دارویی استفاده می‌کنند.
آبیاری مه پاش:
یکی دیگر از روش‌های آبیاری گلخانه، مه پاشی است. این دستگاه، آب را به ذرات بسیار ریز شبیه به مه تبدیل می‌کند و آن را در فضای گلخانه آزاد می‌کند.
مزایا:
- کاهش دما در روزهای گرم
- افزایش رطوبت محیط گلخانه
- یکنواخت بودن آبیاری
معایب:
- مصرف زیاد آب
- مصرف زیاد انرژی
- هزینه اولیه بالا
چه گیاهانی برای آبیاری مه پاش مناسب هستند؟
قبل از هرچیز، باید توجه داشته باشید که آبیاری مه پاش نمی‌تواند جایگزین آبیاری منظم شود. چراکه گیاه، نیاز به آبیاری مداوم دارد. با این حال، از آن‌جایی که این سیستم می‌تواند رطوبت کافی تامین کند، این روش یکی از روش‌های آبیاری گلخانه است که برای دسته خاصی از گیاهان بسیار پرکاربرد است. از جمله این محصولات، می‌توانیم به گیاهان بومی مناطق گرمسیری، نهال‌ها و قلمه‌ها، سبزیجات برگ‌دار و میوه‌های گرمسیری اشاره کنیم.
سیستم آبیاری نشتی:
این روش، یکی از نوین‌ترین روش‌های آبیاری گلخانه است. کارکرد این سیستم، به این شکل است که آب، کاملا آهسته و به صورت تدریجی از طریق لوله‌های اسفنجی وارد خاک می‌شود.
مزایا:
- آب و رطوبت به شکل کاملا یکنواخت توزیع می‌شود.
- میزان تبخیر آب بسیار کمتر است. (مستقیما به خاک و ریشه گیاه می‌رسد).
- باعث فرسایش خاک نمی‌شود.
- هزینه نیروی کار کاهش می‌یابد.
معایب:
- تهیه تجهیزات این سیستم، شما را با هزینه اولیه بالایی روبرو می‌کند.
- اگر آب فیلترشده نباشد، احتمال گرفتگی لوله‌ها وجود دارد.
- در همه خاک‌ها قابل استفاده نیست.
چه گیاهانی برای سیستم آبیاری نشتی مناسب هستند؟
این روش نوین هم می‌تواند تقریبا پاسخگوی نیاز تمامی محصولات گلخانه‌ای باشد. با این حال، معجزه این روش، زمانی رخ می‌دهد که برای آبیاری گیاهانی که نیاز به آبیاری مداوم دارند استفاده می‌شود. از جمله محصولاتی که می‌توانید با این روش کشت کنید می‌توان به سبزیجات، میوه‌ها، گیاهان زینتی و گیاهان دارویی اشاره کرد.
سیستم آبیاری سطحی:
از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین روش‌های آبیاری گلخانه است. کارکرد این سیستم نیز بسیار ساده است؛ در این روش، آب مستقیما بر سطح بستر خاک توزیع می‌شود. امروزه استفاده از این روش، به علت حضور روش‌های نوین و موثرتر، بسیار محدود شده است.
مزایا:
- بسیار ساده است و پیچیدگی خاصی ندارد.
- بسیار کم هزینه است و نیاز به تجهیزات خاصی ندارد.
معایب:
- استفاده بی‌رویه از آب
- فرسایش خاک
- عامل بروز علف هرز
- عامل بروز بیماری قارچی
چه گیاهانی برای سیستم آبیاری سطحی مناسب هستند؟
متاسفانه این روش بسیار قدیمی و سنتی است و محدودیت‌های زیادی دارد. با این حال، برای گیاهانی که نسبت به رطوبت سطح خاک مقاوم هستند، کارآمد است. درصورتی که محصول مورد نظر شما، ریشه‌های سطحی داشته باشد، می‌توانید با آبیاری سطحی آن را پرورش دهید. سبزیجات برگ‌دار و برخی از گیاهان زینتی، مثالی از این دسته محصولات هستند.
سیستم آبیاری زیرسطحی:
این روش هم در دسته روش‌های آبیاری گلخانه مدرن قرار دارد. با قرار دادن قطره چکان یا لوله‌های مخصوص زیر سطح خاک، به گیاه آبرسانی می‌شود.
مزایا:
- در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.
- جلوگیری از شوری خاک
- بالا رفتن کیفیت محصول
- کاهش بیماری‌های قارچی
معایب:
- هزینه اولیه بالا
- غیرقابل استفاده برای همه انواع خاک
چه گیاهانی برای سیستم آبیاری زیر سطحی مناسب هستند؟
این روش، درست مثل اکثر روش‌های آبیاری گلخانه نوین، برای اکثر محصولات کارآمد است. با این وجود، این روش برای گیاهانی که نیاز به رطوبت ثلابت و یکنواخت دارند، بسیار مناسب‌تر است. طیف گسترده‌ای از محصولات را می‌توانیم در این بخش نام ببریم. از جمله سبزیجات، میوه‌ها، گیاهان زینتی و گیاهان دارویی.
انتخاب درست روش آبیاری گلخانه:
با اینکه طی این مقاله، محبوب‌ترین سیستم‌های آبیاری را برای شما نام بردیم، اما انتخاب درست و دقیق شما، بسیار در نتیجه موثر خواهد بود. برای اینکه بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید، علاوه بر توجه به فاکتورهایی که در ادامه نام خواهیم برد، لازم است که با یک کارشناس کشاورزی هم مشورت کنید.
- نوع محصول: هر گیاهی با توجه به ریشه، نیاز آبی و حساسیت به شوری خود، با روش آبیاری خاصی سازگارتر خواهد بود.
- نوع خاک: بافت خاک مورد استفاده شما و همچنین میزان قابلیت خاک برای نگهدااری آب، بسیار در انتخاب روش آبیاری تاثیرگذار است.
- شرایط آب و هوایی: دمای هوا، میزان رطوبت و بارندگی حتما باید هنگام انتخاب روش آبیاری مناسب در نظر گرفته شود.
- کیفیت آب: شوری و پی اچ آب هم در این پروسه باید تحت نظارت قرار بگیرد.
کلام آخر:
طی این مقاله با 5 روش از روش‌های آبیاری گلخانه که از بقیه محبوب‌تر و کاربردی‌تر هستند آشنا شدید. همچنین سعی کردیم نکات کلیدی برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه را هم برای شما آماده کنیم. خوب است که پس از تصمیم‌گیری نهایی، با یک کارشناس مشورت کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
